Eğitim öğretim yılının ilk dönemini bitirdiğimiz bu günlerde özellikle 1. sınıf öğrencilerinde tatlı bir telaş var. Çünkü 1. sınıf öğrencilerinin birçoğu okumayı öğrendiler ve artık okuma bayramına hazırlanıyorlar. Zorlu bir dönem geçirdikleri kuşkusuz. Ama artık hayatlarında yeni bir sayfa açılıyor. Peki okumayı öğrenen çocuklar dahi okuma güçlüğü yaşıyor olabilirler mi? Ya da okuduklarının ne kadarını anlıyorlar acaba? Bu ciddi bir konu. Çünkü okuduğunu anlamak sadece Türkçe dersi ile ilgili bir durum değil. Okumanın olduğu her ders ile ilgili. Yani tüm dersler ile. Çocuklar gördükleri sembollere anlamlar yüklüyor olabilirler fakat semboller anlamlı bir bütün oluşturduğunda zihinlerinde ne kadarı canlanıyor acaba?
Öğrenciler arasında okuma bozukluğu birçok şekilde tezahür edebilir. Öğrenci heceleri doğru ayıramayabilir, atlayarak okuyabilir, satır atlayabilir, parmağıyla metni takip edebilir. Örnekler elbette ki çoğaltılabilir ama bunlar en sık görünen okuma bozukluklarından. Bunun çözümü ise elbette ki daha çok okumaktan geçiyor. Hatta öğretmen ve veli gözetiminde yapılan okumalar çok daha sağlıklı sonuçlar verecektir. Dilerseniz kısaca, en sık görülen okuma bozukluklarına kısaca değinelim.
Başlıca Okuma Bozuklukları
1- Kelime Atlama
Kelime atlama ilkokul öğrencilerinde görülen okuma bozuklukları arasında en sık görülenlerinden biri. Çocuk metni bir bütün olarak algılayamamakta ve cümle arasındaki bazı kelimeleri atlamaktadır. Bu da metni anlamayı zor hatta bazen imkansız hale getiriyor tabii ki. Çocuğunuz ya da öğrencinize okuttuğunuz metinde çocuk kelimeleri atlıyor mu yoksa düzgün mü okuyor mutlaka takip edilmeli ki sorunun üzerine daha çok eğilebilesiniz.
2- Okurken Duraklama
Okurken duraklama da sık rastlanan okuma bozuklukları arasında. Bunun sebebi çocuğun gördüğü harfleri sese dökememesi ya da kelimenin onda herhangi bir şey ifade etmemesi olabilir. Çocuk bu yüzden öz güven sıkıntısı da yaşayabilir. Hızlı okuyup metinden bir şey anlamamak da elbette ki bir sorundur ama çok uzun süreli duraksamalar da metnin anlaşılmasını kuşkusuz zorlaştıracaktır.
3- Yer Değiştirme
Hece boyutunda yapılan yer değiştirmeler de sık görülür ilkokul öğrencilerinde. Mesela toprak kelimesini torpak şeklinde okuyabilirler. Bu fonetik bir problemdir ve çözülmesi gerekir. Ara sıra kelime bazında da yer değiştirme görülür ama çok sık değildir.
4- Tekrarlı Okuma
Yine duraklama sorunu ile benzer bir okuma bozukluğu tekrarlı okuma. Öğrenci bir sonraki kelimeden emin olamadığı için önceki kelimeyi tekrar etme eğilimindedir. Tabi ki böyle bir durumda öğrencinin okuma hızı da ciddi şekilde düşecektir.
5- Hatalı Heceleme
1.sınıf öğretmenlerine öğrencilerinin en sık yaptığı okuma hatası nedir diye sorsak muhtemelen hatalı heceleme diyeceklerdir. Çoğu öğretmen bir okul gününün çoğunu hece konusuna ayırır. Buna rağmen öğrencilerin en zorlandığı konulardan biri heceleme problemidir.
6- İmla Kurallarına Uymama
İmla kurallarına uymama basit gibi görünen ama ciddi bir okuma bozukluğu problemidir. Çocuk nokta olan yerde durmaz, virgül olan yerde duraksamaz. Bu da metnin anlamını radikal bir şekilde dahi değiştirebilir. Çocuğun imla kurallarının anlamını bilmesi, buna uygun okuması teşvik edilmelidir.
Gördüğünüz gibi okuma bozukluğu problemleri çok sık rastlanan ve öğrencinin okuma kalitesini oldukça düşüren bir sorun. Okuma bozukluğu çözülemezse ileride daha ciddi sorunlar yaşanabilir ve öğrenci okuduğunu anlayamaz hale gelir. 1. sınıf öğrencileri için ediniceğiniz okuma anlama kitapları bu soruna çözüm getirebilir. Öğrenci ile yapacağınız birlikte okuma aktiviteleri hem hataların daha kolay fark edilmesine hem de çözümün daha çabuk tezahür etmesine neden olur.
Kaynak: TRT Çocuk Web Sitesi